Jörgen Tjon A Fong presenteert tv-drieluik Vergeten helden op Omroep Max
Christy Ju
Van onvertelde verhalen in het theater en musea, nu ook op televisie. Urban Myth’s artistiek adviseur en regisseur Jörgen Tjon A Fong presenteert op 2, 3 en 4 mei het nieuwe drieluik Vergeten Helden om 22.15 uur op Omroep Max op NPO 2.
Verzetshelden uit Suriname, Indonesië Aruba en Curaçao
In deze serie duikt Jörgen in het leven van een aantal heldhaftige strijders uit Suriname, Indonesië, Aruba en Curaçao. Mannen en vrouwen die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met gevaar voor eigen leven aansloten bij het Nederlands’ verzet. Ze vochten samen met Nederlandse verzetsstrijders, saboteerden ze de nazi’s of hielpen Joden om onder te duiken. Maar, anders dan de Nederlandse verzetshelden, haalden ze de geschiedenisboeken niet en kregen na de oorlog weinig waardering. Waarom?
Evy Poetiray, Boy Ecury, Elisabeth Bergen
Wie kent bijvoorbeeld het verhaal van Evy Poetiray? Tijdens de Tweede Wereldoorlog danste ze met haar Indonesische dansgroep voor de Duitsers, terwijl in de kelder onder het podium de illegale drukpersen draaiden. Of het verhaal van de Arubaanse Boy Ecury. Hij hielp gestrande geallieerde piloten en pleegde aanslagen op opslagplaatsen van de Duitsers? De Surinaamse verpleegster Elisabeth Bergen nam Joodse onderduikers in huis en veinsde zelfs een zwangerschap toen één van haar onderduikers in verwachting bleek.
Onderbelicht
Presentator Jörgen Tjon A Fong gaat op zoek naar verhalen van Vergeten Helden en onderzoekt waarom hun daden vaak onderbelicht bleven in de Nederlandse geschiedenis. Hij ontdekt dat deze strijders uit Suriname, Indonesië, Aruba en Curaçao tijdens de oorlogsjaren weliswaar op gelijke voet stonden met hun mede-verzetsstrijders, maar dat dit na de oorlog totaal anders was. Kwam het door hun achtergrond? Was het politiek?
In elke aflevering staat één voormalige kolonie met haar verzetshelden centraal. Hoe zag hun wereld eruit vóór de oorlog? Wat was de relatie met hun land ten opzichte van Nederland? Wat dreef hen om bij het verzet te gaan? Bij welke heldendaden waren zij betrokken? En tenslotte, wat viel hen ten deel na de oorlog? Maandag 2 mei staat Suriname centraal, 3 mei voormalig Nederlands-Indië en 4 mei de voormalige Nederlandse Antillen.
Deel dit bericht
Hollandse Meesters Her-Zien te zien in OBA OOsterdok
Christy Ju
Onze metersgrote portretten van Ruud Gullit als Jacob Rühle, Typhoon als Elieser en Yosina Roemajauw als Christina van Geugten uit de fototentoonstelling Hollandse Meesters Her-Zien kun je nu zien in OBA Oosterdok.
Heb je ze nog niet gezien? Ga dan voor 28 februari naar OBA Oosterdok. De portretten, gemaakt door Humberto Tan en Stacci Samidin, zijn daar voor alle bezoekers vrij toegankelijk te bewonderen.
Historische figuren van kleur staan centraal
Curator Jörgen Tjon A Fong geeft deze verborgen Hollandse inwoners een gezicht in de groeiende fototentoonstelling. In Hollandse Meesters Her-Zien kruipen prominente Nederlanders van kleur, waaronder voetballer Ruud Gullit, singer-songwriter Jeangu Macrooy, rapper Typhoon, cabaretier/presentator Jörgen Raymann, operazangeres Tania Kross en vele anderen in de huid van de historische Nederlanders van kleur.
Humberto Tan, Ahmet Polat, Stacii Samidin, Milette Raats en Cigdem Yuksel fotografeerden de bekende modellen geheel in stijl van Rembrandt en zijn tijdgenoten en op bijzondere locaties zoals Het Rijksmuseum, Internationaal Theater Amsterdam, Museum van Loon, de Hortus Botanicus, het Amsterdam Museum, het Rembrandthuis, de Nieuwe Kerk en de Oude Kerk.
Lees hier meer over Hollandse Meesters Her-Zien
Deel dit bericht
Theatrale rondleiding langs Gouden Koets tentoonstelling in Amsterdam Museum
Christy Ju
Ga mee met kroonprinses Wilhelmina en Kwadjo op theatrale rondleiding langs de tentoonstelling De Gouden Koets in het Amsterdam Museum. Kwadjo en Wilhelmina zien niet hetzelfde als ze naar de Gouden Koets kijken. Wat betekent de Gouden Koets voor hen?
We maakten deze theaterale rondleiding met twee perspectieven op de Gouden Koets speciaal voor kinderen vanaf 8 jaar en hun familie, gezin of andere begeleiders. De rondleiding is geinspireerd op onze voorstelling De Gouden Koets die je 20 februari voor het laatst kan zien in Theater de Krakeling.
Wanneer
Elke woensdag en zondag t/m 23 februari, van 14.00-15.00 uur in het Amsterdam Museum.
Kaarten
Deel dit bericht
Hoogzwangere Birgit Schuurman draagt kroon over aan luizenmoeder Maaike Martens De Gouden Koets
Christy Ju
De hoogzwangere actrice en zangeres Birgit Schuurman neemt per 1 december afscheid van haar rol als kroonprinses Wilhelmina in de familievoorstelling De Gouden Koets van Urban Myth. Birgit huldigt actrice en musicalster Maaike Martens dan officieel in als de nieuwe koningin Wilhelmina. De eerste voorstelling van De Gouden Koets met Maaike Martens is 12 december in Theater aan het Spui. De laatste kansen om Birgit Schuurman als Wilhelmina te zien zijn 21 november Stadsschouwburg Groningen en 28 november in Chassé Theater in Breda.
Zwangerschapsverlof Birgit Schuurman
Medio december begint het aftellen voor Birgit Schuurman totdat de baby er is. Ze is blij dat Maaike klaar staat om haar rol over te nemen. Birgit: “Ik ben ontzettend blij dat Maaike mijn troonopvolgster is. Ik heb een paar theaterproducties met haar samen gedaan en ze is een grappige, slimme en fijne actrice om naar te kijken, kan goed zingen en lekker improviseren. Dus ik geef met een gerust hart mijn kroontje aan haar en ga lekker mijn coconnetje in!”
Maaike Martens thuis in het Koninklijk Huis
Maaike Martens voelt zich meer dan thuis in koninklijke rollen. Het is niet de eerste keer dat ze een lid van het Koninklijk Huis speelt. In 2013 won ze voor haar rol als prinses Máxima in de musical HEMA een Musical Award voor beste vrouwelijke hoofdrol in een kleine musical. Op televisie kent het grote publiek haar als moeder Ursula in de comedyserie De Luizenmoeder. Voor kinderen is ze een bekend gezicht in de serie Het Klokhuis. Maaike: “Ik ben zeer vereerd dat ik de kroon van Birgit over mag nemen. Ze heeft een fantastische prinses Wilhelmina neergezet, dus ik verheug me op de rol. Daarnaast wens ik haarzelf een paar ontspannen laatste weken toe en kom ik graag op kraambezoek, met een babykroontje!”
Over de familievoorstelling De Gouden Koets
De Gouden Koets is een interactieve muziektheatervoorstelling. De jonge kroonprinses Wilhelmina krijgt voor haar kroning een Gouden Koets cadeau van de Amsterdammers. In een crowdfunding avant-la-lettre zamelen de inwoners kwartjes in voor dit enorm dure cadeau. Op panelen aan de zijkant van de rijk versierde koets staan schilderingen van de geschiedenis van Nederland afgebeeld. Ook van de overzeese koloniën. Op de dag voor haar kroning ontmoet Wilhelmina Kwadjo in het Paleis van Volksvlijt waar de koets staat. Samen met andere mensen uit Suriname werd hij in 1883 tentoongesteld in het Nederlandse Koloniale Paviljoen van de Wereldtentoonstelling achter het Rijksmuseum in Amsterdam. Deze ontmoeting verandert de blik op elkaars wereld voorgoed. Wat vanzelfsprekend was is dat ineens niet meer.
Deel dit bericht
Interview met Jörgen Tjon A Fong in De Volkskrant: Theatermaker Jörgen Tjon A Fong is de nieuwe directeur van cabarettempel De Kleine Komedie Amsterdam. Wat zijn zijn plannen?
Christy Ju
Klik hier voor het artiel door Vincent Kouters, 17 oktober 2021 De Volkskrant.
Beeld voor Volkskrant: Pauline Niks
Het werk van de veelzijdige kunstenaar (47) is uitdagend en controversieel. ‘Ik maak kunst om onbekende of vergeten verhalen onder de aandacht te brengen’, zegt theatermaker Jörgen Tjon A Fong (47) in zijn repetitieruimte in Amsterdam. Hier werkt hij aan De Gouden Koets, een jeugdvoorstelling (8+) over de opmerkelijke geschiedenis van het koninklijk rijtuig.
Tjon A Fong is een veelzijdig kunstenaar: theatermaker bij zijn eigen gezelschap Urban Myth, parttime curator en vanaf 1 december directeur van De Kleine Komedie in Amsterdam, gericht op kleinkunst en cabaret. Tjon A Fong: ‘Of je het nou hebt over theater, cabaret of een tentoonstelling, je probeert altijd een publiek mee te nemen in een thema waarvan ze het fijne niet weten. Je laat een nieuw perspectief zien.’
Dat klinkt misschien vrijblijvend, maar dat is zijn werk niet. Vaak is het juist uitdagend en controversieel. Zo maakte hij ooit de voorstelling The Right Thing, waarin hij speelde met racistische stereotyperingen, om het publiek te confronteren met hun eigen vooroordelen. Ook was hij verantwoordelijk voor de tentoonstelling Hollandse Meesters Her-Zien, in samenwerking met het Amsterdam Museum, waarvoor prominente Nederlanders van kleur gefotografeerd werden als historische Nederlanders uit de 17de en 18de eeuw. Vervolgens besloot het museum ‘na lange discussies’ de term ‘Gouden Eeuw’ niet meer te gebruiken, omdat die de negatieve effecten van het koloniale verleden zou verdoezelen.
Ook een thema als de Gouden Koets is licht ontvlambaar materiaal. De gelijknamige tentoonstelling in het Amsterdam Museum, waar Tjon A Fong als curator aan meewerkte, vormde de inspiratie. ‘Er is veel wat de mensen niet weten over de koets. Bijvoorbeeld dat hij was geschonken aan koningin Wilhelmina, toen die op 18-jarige leeftijd het eerste vrouwelijke staatshoofd van Nederland werd, maar dat zij helemaal niet op dat ding zat te wachten.’ En natuurlijk is er de controverse over de potentieel racistische schildering op de koets.
In de voorstelling brengt hij deze verhalen samen door een ontmoeting te ensceneren tussen Wilhelmina (Birgit Schuurman) en Kwadjo (Urvin Monte), een jongen die samen met andere Surinamers werd tentoongesteld tijdens de wereldtentoonstelling in Amsterdam in 1883.
Net als bij zijn vorige familievoorstelling Martin Luther King, die in 2019 de Gouden Krekel voor beste jeugdtheaterproductie won, wil hij dat het publiek onderdeel wordt van de voorstelling. ‘Ik wil dat ze medeplichtig worden aan het onderwerp. Zeker voor kinderen werkt dat goed. Door ze op het podium te trekken, laat je hun leefwereld raken aan die van het onderwerp.’
Die licht brutale manier van werken had Tjon A Fong al toen hij in 2000 afstudeerde aan de Amsterdamse Toneelschool & Kleinkunstacademie. Hij was aanvankelijk opgeleid als acteur, maar maakte op school al de overstap naar theatermaker. ‘Ik ontdekte al snel dat er geen plek was waar ik graag wilde spelen. Ik zag mezelf niet vertegenwoordigd in de toenmalige theaters. Daarom heb ik Urban Myth opgericht. Zo kon ik het soort theater maken dat ik miste, verhalen vertellen, waarin ik mezelf en mijn vrienden kon herkennen. Van daaruit kon ik mijn palet verbreden.’
En zo kon het gebeuren dat hij nu directeur wordt van ‘het oudst werkende theater van Amsterdam’, De Kleine Komedie, de cabarettempel. Geen heel gekke stap volgens hemzelf. Hij ziet het als onderdeel van de ‘ontschotting’, de trend waarbij de grenzen tussen de theatergenres vervagen. ‘Alida Dors, danser en choreograaf, wordt leider van Theater Rotterdam. Daria Bukvić, die werkt in film en theater, leidt nu Oostpool. Die grenzen tussen genres zijn kunstmatig. Het is in ieders belang dat die verdwijnen. Ik heb Toon Hermans nog zien optreden. Ik ben opgegroeid met Wim Kan, Wim Sonneveld en Seth Gaaikema. En laatst zag ik het geweldige duo N00b het Amsterdams Kleinkunst Festival winnen. Ik ben razend benieuwd naar de volgende generatie cabaretiers en kleinkunstenaars.’
Wat wordt voor hem als directeur een speerpunt? ‘Op de website staat dat De Kleine Komedie een theater is voor alle Amsterdammers. Dat vind ik wel een goed motto voor mezelf, zodat het ook echt zo is.’ Op de vraag of hij daarmee bedoelt dat het theater nu te wit is, schudt hij stellig zijn hoofd. ‘Nee, nee, dat is veel te simpel gesteld. Wij stonden er met Urban Myth, Nasrdin Dchar stond er, George & Eran. De Kleine Komedie is een belangrijk cabaretpodium, maar er zijn ook eigen producties, literaire en muzikale voorstellingen. Er is veel meer dan wat de meeste mensen kennen. Dat wil ik laten zien.’
Wat er met Urban Myth gaat gebeuren zodra hij directeur wordt, blijft spannend. Hij hoopt dat de groep blijft bestaan, zonder zijn dagelijkse aanwezigheid. Daar moeten de subsidiegevers nog over beslissen. Twijfels over zijn overstap heeft hij zeker niet. ‘Als je de mogelijkheid hebt om poortwachter te worden bij zo’n belangrijk podium, dan kan ik niet zeggen: nu even niet. Ik sta al jaren op het toneel te roepen om een grotere diversiteit aan perspectieven in de theaterwereld. Dan moet ik die verantwoordelijkheid nemen ook.’
Wat moeten we met de Gouden Koets?
De echte Gouden Koets is tot februari 2022 in het Amsterdam Museum te zien. En daarna? Laten staan of weer in gebruik nemen op Prinsjesdag? Jörgen Tjon A Fong denkt dat de koning met deze vraag in zijn maag zit. Er reist nu een installatie rond, waarmee de mening van het volk hierover wordt opgehaald. Ook tijdens het Krakeling Festival, waar De Gouden Koets in première gaat, kunnen kinderen hierover hun mening geven.
Deel deze recensie
De Gouden Koets laat publiek lekker meedenken over kleur en privilege
Christy Ju
Het Krakeling Festival toont van 8 tot en met 17 oktober op verschillende locaties een hele rits nieuwe jeugdtheatervoorstellingen onder het motto ‘Laat je verbeelding stromen’. In Theater De Krakeling opende het festival op vrijdag 8 oktober met de aansprekende familievoorstelling De Gouden Koets (8+) van Urban Myth, waarin het publiek lekker meedoet en zo actief meedenkt over de kwesties die worden aangesneden.
“Die heeft iets roods op haar mond, zie je, wat is dat? O kijk, nu lacht ze. En daar zitten er twee bij elkaar zonder haar – zou dat misschien besmettelijk zijn?” Wilhelmina en Kwadjo draaien de rollen voor één keer om. Normaal worden zij volop bekeken, niet alleen hier op het toneel, maar in hun echte dagelijks leven, zij als prinses en hij als levend tentoongestelde tijdens de Wereldtentoonstelling. Nu laten zij de theaterlichten op de tribune schijnen en bespreken ons daar op de stoelen, alsof wij een dierentuin zijn. Eventjes voelen we wat zij meemaken.
Lelijk en ouderwets
De gouden koets was een cadeau van de stad Amsterdam aan Wilhelmina voor haar achttiende verjaardag, de dag van haar kroning. Maar op die dag in 1898 koos zij een andere koets. Regisseur Jörgen Tjon A Fong en zijn team zijn uitgegaan van het idee dat de prinses de gouden koets lelijk en ouderwets vond. Birgit Schuurman speelt haar als een spraakwaterval met veel frisse, jonge energie en weinig benul van privilege.
Tegenover haar staat een sterke Urvin Monte als Kwadjo, de jongen die als achtjarige bij zijn moeder in Suriname vandaan werd gehaald om naar Nederland te gaan. Hij zou zijn land mogen vertegenwoordigen, maar moest ‘leven’ in het dorpje dat was nagebouwd zodat de bezoekers van de Wereldtentoonstelling ‘Suriname’ konden zien, of zoals Wilhelmina het noemt: ‘ons land aan de noordoostkust van Zuid-Amerika.’
De afbeeldingen op de koets, waarop inwoners uit door Nederland gekoloniseerde landen knielen voor de witte vorstin, zijn kwetsend. Die mensen staan voor hem voor familieleden. Monte maakt het aangrijpend duidelijk aan de hand van Kwadjo’s levensverhaal. Wilhelmina, gewend aan onzichtbare bedienden en ongevraagde geschenken, had het zo nog niet gezien, parallel aan het debat over kleur en representatie dat vandaag nog altijd woedt doordat privilege niet als privilege wordt gezien.
In gesprek
Ondanks de grote tegenstellingen blijft de voorstelling positief; Wilhelmina en Kwadjo blijven met elkaar in gesprek, hoe moeilijk ook. Dit doen de spelers in een voortdurende interactie met het publiek, dat ze op verschillende momenten met zichtbaar plezier laten meedoen: je mag roepen, meedoen aan een quiz, of zelfs eventjes koning(in) zijn. Muzikant Dennis Bordeaux verzorgt daarbij op basis van het Wilhelmus en het onvoorstelbare ‘Wien Neêrlands bloed…’ een verrassend afwisselende soundtrack.
In hun spel laten de makers ook veel van zichzelf zien. In het begin is er getouwtrek over de rolverdeling – kan een man een prinses spelen? Hoe belangrijk zijn je uiterlijke kenmerken voor de rol die je mag spelen? Het is een slimme vooruitspiegeling naar de kwesties rondom de koets.
Deel deze recensie
Noord-Hollands Dagblad - 'Wilhelmina wilde die koets helemaal niet'
Christy Ju
Het interview met Jörgen over De Gouden Koets voorstelling werd geplaatst in het Noord Hollands Dagblad, het Haarlems Dagblad, de Leidse Courant en de Gooi- en Eemlander.
Klik op het artikel om deze te vergroten of om te downloaden.
Anders dan in het artikel te lezen staat is de tentoonstelling De Gouden Koets is t/m 27 februari in het Amsterdam Museum te zien.
Deel dit bericht
Jörgen Tjon A Fong nieuwe directeur De Kleine Komedie
Christy Ju
Fersteri Jörgen! Onze oprichter en artistiek leider Jörgen Tjon A Fong wordt per 1 december 2021 directeur van De Kleine Komedie. Het team van Urban Myth feliciteert Jörgen met deze mooie nieuwe functie.
Jörgen richtte Urban Myth in 2001 op om onvertelde verhalen te brengen voor een diverser publiek. Nu gaat hij zich, samen met het team van De kleine Komedie, inzetten om deze verhalen een thuis te geven in het oudste theater van Amsterdam.
We bedanken Jörgen voor zijn pioniersrol. We wensen hem en De Kleine Komedie ontzettend veel succes en kijken uit naar de nieuwe verhalen en programmering in De Kleine Komedie.
De komende maanden gaan we ons, samen met Jörgen, beraden over de toekomst van Urban Myth eruit gaat zien. We hopen door te gaan met het maken van bijzondere voorstellingen en producties. Met en voor jullie. En misschien nog een heel klein beetje met en voor Jörgen. Bedankt voor alles Jörgen. we zien je in het theater…bij ons of bij jou.
Deel dit bericht
Livestream Waarom is het stil in de stad? Vrijdag 14 mei 19.30 uur
Christy Ju
Kijk vrijdag 14 mei met je kinderen, kleinkinderen en hun vriendjes en vriendinnetjes naar de landelijke livestream van ‘Waarom is het stil in de stad?'(8+)
Hoe ervaren kinderen de coronatijd?
Voor deze voorstelling interviewden we kinderen met verschillende achtergronden. Spelers Birgit Schuurman en Tarikh Janssenbrengen de interviews rechtstreeks het toneel op. Hoe ervaren kinderen deze periode? Hoe verhouden ze zich tot hun ouders en hun familie tijdens de lockdown? En hoe zien zij de toekomst? Waarom is het stil in de stad? biedt een mooie aanleiding om het thuis te hebben over de ups en downs van leven in coronatijd.
Theaterkrant
Henri Drost van De Theaterkrant schreef het volgende over de voorstelling: ‘Bovenal toont de voorstelling de veerkracht en het lef van het Nederlandse jeugdtheater. Dat niet kiest voor escapisme, geruststellende sprookjesvoorstellingen, maar theater maakt over het hier en nu waarbij vragen onbeantwoord mogen blijven’. Lees meer.
Deel dit bericht
Livestream Waarom is het stil in de stad? Vrijdag 14 mei 19.30 u
Voor deze voorstelling interviewden we kinderen met verschillende achtergronden. Spelers Birgit Schuurman en Tarikh Janssen brengen de interviews rechtstreeks het toneel op. Hoe ervaren kinderen deze periode? Hoe verhouden ze zich tot hun ouders en hun familie tijdens de lockdown? En hoe zien zij de toekomst? Waarom is het stil in de stad? biedt een mooie aanleiding om het thuis te hebben over de ups en downs van leven in coronatijd.
Henri Drost van De Theaterkrant schreef het volgende over de voorstelling: 'Bovenal toont de voorstelling de veerkracht en het lef van het Nederlandse jeugdtheater. Dat niet kiest voor escapisme, geruststellende sprookjesvoorstellingen, maar theater maakt over het hier en nu waarbij vragen onbeantwoord mogen blijven'. Lees meer.