Het Krakeling Festival toont van 8 tot en met 17 oktober op verschillende locaties een hele rits nieuwe jeugdtheatervoorstellingen onder het motto ‘Laat je verbeelding stromen’. In Theater De Krakeling opende het festival op vrijdag 8 oktober met de aansprekende familievoorstelling De Gouden Koets (8+) van Urban Myth, waarin het publiek lekker meedoet en zo actief meedenkt over de kwesties die worden aangesneden.

“Die heeft iets roods op haar mond, zie je, wat is dat? O kijk, nu lacht ze. En daar zitten er twee bij elkaar zonder haar – zou dat misschien besmettelijk zijn?” Wilhelmina en Kwadjo draaien de rollen voor één keer om. Normaal worden zij volop bekeken, niet alleen hier op het toneel, maar in hun echte dagelijks leven, zij als prinses en hij als levend tentoongestelde tijdens de Wereldtentoonstelling. Nu laten zij de theaterlichten op de tribune schijnen en bespreken ons daar op de stoelen, alsof wij een dierentuin zijn. Eventjes voelen we wat zij meemaken.

Lelijk en ouderwets

De gouden koets was een cadeau van de stad Amsterdam aan Wilhelmina voor haar achttiende verjaardag, de dag van haar kroning. Maar op die dag in 1898 koos zij een andere koets. Regisseur Jörgen Tjon A Fong en zijn team zijn uitgegaan van het idee dat de prinses de gouden koets lelijk en ouderwets vond. Birgit Schuurman speelt haar als een spraakwaterval met veel frisse, jonge energie en weinig benul van privilege.

Tegenover haar staat een sterke Urvin Monte als Kwadjo, de jongen die als achtjarige bij zijn moeder in Suriname vandaan werd gehaald om naar Nederland te gaan. Hij zou zijn land mogen vertegenwoordigen, maar moest ‘leven’ in het dorpje dat was nagebouwd zodat de bezoekers van de Wereldtentoonstelling ‘Suriname’ konden zien, of zoals Wilhelmina het noemt: ‘ons land aan de noordoostkust van Zuid-Amerika.’

De afbeeldingen op de koets, waarop inwoners uit door Nederland gekoloniseerde landen knielen voor de witte vorstin, zijn kwetsend. Die mensen staan voor hem voor familieleden. Monte maakt het aangrijpend duidelijk aan de hand van Kwadjo’s levensverhaal. Wilhelmina, gewend aan onzichtbare bedienden en ongevraagde geschenken, had het zo nog niet gezien, parallel aan het debat over kleur en representatie dat vandaag nog altijd woedt doordat privilege niet als privilege wordt gezien.

In gesprek

Ondanks de grote tegenstellingen blijft de voorstelling positief; Wilhelmina en Kwadjo blijven met elkaar in gesprek, hoe moeilijk ook. Dit doen de spelers in een voortdurende interactie met het publiek, dat ze op verschillende momenten met zichtbaar plezier laten meedoen: je mag roepen, meedoen aan een quiz, of zelfs eventjes koning(in) zijn. Muzikant Dennis Bordeaux verzorgt daarbij op basis van het Wilhelmus en het onvoorstelbare ‘Wien Neêrlands bloed…’ een verrassend afwisselende soundtrack.

In hun spel laten de makers ook veel van zichzelf zien. In het begin is er getouwtrek over de rolverdeling – kan een man een prinses spelen? Hoe belangrijk zijn je uiterlijke kenmerken voor de rol die je mag spelen? Het is een slimme vooruitspiegeling naar de kwesties rondom de koets.