Wat is de nalatenschap van De Laatste Dichters?
Urban Myth brengt ode aan grondleggers hiphop
Telegraaf, door Esther Kleuver 19 februari 2020
Het Afro-Amerikaanse dichterscollectief The Last Poets wordt ook wel gezien als de grondleggers van de hiphop. Ten tijde van de burgerrechtenbeweging eind jaren zestig besloten de eerste leden niet de wapens op te pakken, maar de zwarte Amerikaan een stem te geven middels poëzie en muziek. Urban Myth maakt met de theatervoorstelling De Laatste Dichters na vijftig jaar de balans op.
Het muziektheaterstuk is losjes geïnspireerd op de gelijknamige roman van Christine Otten, maar wordt tevens verweven met de (Nederlandse) actualiteit en de persoonlijke ervaringen van de acteurs die erin meespelen, waaronder Cees Geel, Birgit Schuurman en Tarikh Janssen. Welke lessen trekken zij nu nog uit uit het werk van The Last Poets en alles wat er in hun geest is gemaakt?
Boodschap
Acteur Tarikh Janssen kiest voor een fragment uit het nummer Changes van David Bowie, dat ook in de voorstelling te horen is. Het popicoon liet zich niet alleen graag inspireren door The Last Poets, hij had zelfs een van hun platen op nummer 1 in zijn ultieme album top 25 staan. „’Turn and face the strange. Don’t want to be a richer man. Turn and face the strange. Just gonna have to be a different man.’ Deze zinnen zijn op veel manieren te interpreteren, maar voor mij betekent het; ’Laten we niet bang zijn voor het onbekende, we zijn rijker dan je denkt. Je hoeft niet ver te zoeken, omhels alle emotionele kanten van jezelf, schaam je niet. Alleen dan kunnen we onszelf volledig accepteren.’ Deze boodschap zie je ook vaak terug in de teksten van The Last Poets; ’Confronteer jezelf, wees kritisch, verandering begint eerst bij jezelf.’”
Cees Geel beaamt dit feitelijk door voor een stukje tekst uit het nummer Niggaz are scared of Revolution te kiezen: ’Niggas are somewhere fucking. Try to be nice to them, they fuck you over.’ Volgens de acteur hét bewijs dat deze kunstenaars ook konden relativeren. Iets wat hij nog wel eens – bij alle groepen overigens – mist in het huidige debat. „Wie zonder zonde is werpe de eerste steen. Identiteitspolitiek bestaat uit alleen maar wijzen naar de ander. Heel comfortabel, maar uiterst contraproductief. The Last Poets onderwierpen zichzelf tenminste ook aan zelfkritiek. Een bijna archaïsche term in deze tijd”, constateert hij spijtig.
Singer-songwriter Esperanza Denswil, beter bekend onder haar artiestennaam Pink Oculus, voelt dan weer vooral een klik met de zinsnede ’Understand what black is, the source from which all things come’ uit het nummer Understand what black is. „De ontstijging van het ’zelf’ waar The Last Poets voor stonden, daar kan ik me enorm mee identificeren. Dat is ook waar ik mijn leven als artiest aan wijd. Die twee zinnen zijn voor mij niet alleen een tekst die ik voordraag, maar ook wat ik daadwerkelijk geloof. Vanuit het onzichtbare iets materialiseren en in de letterlijke zin; de moeder van de mensheid. Een zwarte vrouw. Mijn deelname aan De Laatste Dichters zie ik als een voortzetting van mijn verhaal als artiest, producer, en performer.”
Volgens Birgit Schuurman toont de voorstelling ook aan dat activisme en de liefde niet altijd samen gaan. ’I love you – I know. I tried it once. Tried my best to leave you. The way that lovers try their best to do without one and other. To be in the world without the one, one thinks the world of I think the world of you.’ „Het is prachtig als je partner een ideaal heeft waar hij of zij voor leeft en ademt. Dat zie je bij alle mannen van The Last Poets. Al hun aandacht, tijd, strijdkracht en liefde gaat naar hun ideaal. Hoe zij de wereld willen veranderen, een revolutie willen beginnen met hun woorden, dat is inspirerend, maar het kan een liefdesrelatie flink in de weg staan.”
Terwijl Uriah Havertong zichzelf dan weer vooral herkent in dit specifiek tekstfragment uit de voorstelling: ’Ik bedoel dat ik precies weet wat voor kleur ik heb. Iedere seconde van de dag, van de nacht. Altijd ben ik me bewust van mijn kleur. Soms lijkt het net alsof ik alleen mijn kleur ben. Alsof ik mezelf verstop onder mijn kleur, alsof ik verdwaal. Kijk dan naar me.’ „Er is een moment in mijn leven geweest dat ik mij bewust werd dat ik een andere huidskleur had dan mijn vriendjes”, aldus de acteur. „Toen ik mij realiseerde dat racisme in Nederland bestaat en ik dit zelf heb ervaren, kon ik af en toe best paranoïde worden. Als mij iets vervelends overkwam, ging ik er direct vanuit dat dit te maken had met mijn huidskleur. Om er constant zo bezig te zijn, kan er soms voor zorgen dat ik mij niet meer voel dan een kleur. Eerst zwart, dan pas een persoon.”
Kortom, er valt nog veel te leren van de mannen die ooit The Last Poets vormden en aantoonden dat de pen scherper kan zijn dan het zwaard.